YANGIN İHBAR VE ALARM SİSTEMİ

1.0 - KAPSAM

1.1 - AMAÇ

Bu projede önerilen yangın ihbar sisteminin amacı binada bulunan ziyaretçi ve çalışanların güvenliğini
artırmak ve herhangi bir yangın sonucu meydana gelecek hasarı an aza indirmek, önlemektir.
Sistem, binanın tüm bölümlerini gözetleyecek ve ileride sisteme yapılabilecek ilaveleri de kabul edecektir.

1.2 - DİZAYN

Ekli projeler, sistemde kullanılan yangın dedektörlerinin (duman , ısı , beam ), manual butonların, elektronik kornaların ve kontrol panelinin yerleşimini göstermektedir. Her cihazın pozisyonu, bulunduğu alanı en iyi koruyacak şekilde dizayn edilmiştir. Dizayn yapılırken bilinen uluslararası, NFPA (National Fire Protection Association) ve BS (British Standards) ve EN54 standartlarının tavsiyelerinden azami ölçüde yararlanılmış olacaktır. Malzemeler uluslararsı onay kuruluşları sertifikalarından en az birine sahip olacaktır. Yüklenici kontrol mühendisinin malzemeler için onayını muhakkak alacaktır.

2.0 - ANALOG ADRESLENEBİLİR YANGIN DEDEKTÖRLERİ VE ADRESLİ BUTONLAR:

2.1 - GENEL

Analog adreslenebilir yangın dedektörleri ve adresli butonlar aynı zon veya komple bilgi işlem hattı (loop)
bağlantısı içersinde birarada kullanılabilmelidir. Binadaki çeşitli elektrikli cihazların neden olacağı elektriksel gürültülere (noise) karşı üst seviyede koruma sağlayacak önlemler otomatik yangın dedektörleri içersinde alınmış olmalıdır. Her bir otomatik cihaz, önceden belirlenmiş (pre-set) hassasiyeti, tüm adresleme ve cevaplama, uzaktan test ve ışıklı (LED) cihaz, sükünet (stand-by), Yangın (fire), ön alarm (pre-alarm) ve arıza (fault) sinyallerini dijital olarak iletebilmelidir.

Analog adreslenebilir yangın dedektörlerinin tümü elektriksel ve mekanik olarak değiştirilebilir yapıda ve
ortak bir dedektör altlığına sahip olmalıdır.

Analog adreslenebilir yangın dedektörleri aşağıdaki tipleri içermelidir.

- Optik duman dedektörleri
- Isı dedektörleri
- Beam dedektörleri

Yangın alarm sistemi tesisat kablosu olarak 1x2x1.5+0.8 JY(st)Y kullanılacaktır.

2.2 - OPTİK DUMAN DEDEKTÖRÜ :

Optik duman dedektörü, nabız gibi atan (pulsed) bir infrared ışık kaynağının temiz havadaki seviyesine kalibre edilmiş olan hassas bir fotosel’e sahip olmalıdır. Bu şart cihazın kontrol paneline iyonizasyon dedektöründe olduğu gibi dijital değeri 25 olan bir sinyal göndermesini temin etmelidir.
Cihazın içine dumanın girmesi ile fotosel daha çok ışık almalı ve dijital sayı yükselmelidir. Sayı 55’e ulaştığında cihaz yangın şartını, 45-55 arasında ise ön-alarm şartını tanımlamalıdır.

Cihaz, kendi numarasını altlık üzerine takılan bir adres kartı ile ana kontrol paneline bildirmelidir.
Cihaz, bağlı bulunduğu bölgeyi ve tip kodunu bildirmelidir.
Cihaz kolay bakımı sağlamak amacıyla ve basit bir it-çevir mekanizma hareketiyle altlığına takılabilmelidir.
Altlık’ta yer alan iki terminal ihtiyaç halinde bir ikaz lambası için gerekli çıkışı sağlayabilmelidir.

Cihaz tamamen elektronik yapıda olup hareketli parça içermemelidir. Tavana montajı esnasında zarar görmemesi için altlık’ta elektronik parça bulunmamalıdır.

2.3 - ISI DEDEKTÖRÜ :

Isı dedektörü, 20-90 °C aralığındaki sıcaklık değerlerinin üzerinde lineer tepki gösteren elektronik termik bir algılama devresine sahip olmalıdır. Dijital değeri 55 olan sayıya ulaşması normalde alarm değerine ulaştığını (55 sayısı 55 °C’ye eşdeğer olmalı) göstermelidir. İstenen bu tepkinin hızı EN54’ün 5.Bölüm’ündeki 2.Derece tanımına uygundur. Ortalama ortam sıcaklığının üzerinde çalışması halinde ısı dedektörünün alarm değerinin kontrol paneli üzerinden ayarı yapılabilmelidir.

Cihaz, kendi numarasını altlık üzerine takılan bir adres kartı ile ana kontrol paneline bildirmelidir.
Cihaz, bağlı bulunduğu bölgeyi ve tip kodunu bildirmelidir.

Cihaz, kolay bakımı sağlamak amacıyla ve basit bir it-çevir mekanizma hareketiyle altlığına takılabilmelidir.

Altlık’ta yer alan iki terminal ihtiyaç halinde bir ikaz lambası için gerekli çıkışı sağlayabilmelidir.

Cihaz tamamen elektronik yapıda olup hareketli parça içermemelidir. Tavana montajı esnasında zarar görmemesi için altlık’ta elektronik parça bulunmamalıdır.

2.4 - BUTON :

Bu cihaz, ön tarafındaki camın kırılması ile bir mikrosiviç’in kontak konumunun değişmesine ait bilgiyi temin etmelidir. Yangın dedektörlerinden farklı olarak bu cihaz analog sinyal veremez. Normal şartlarda, dijital değeri 16 olan bir sinyal ileterek sükünet bilgisini vermelidir. Cihaz yangın halini, değeri 55 olarak bilinen alarm seviyesinin üzerinde bir değerle (64) tanımlamalıdır. Buton, dedektörlerden farklı olarak, “öncelikli müdahale” (Priority Interrupt) özelliğine sahip olmalıdır. Yani, bir butona basıldığında bu buton otomatik olarak bilgi iletim hattına (loop) bir darbe sokmalı (pulse), bu ani darbe panelde bir butonun neden olduğu yangın hali olarak bilinmelidir.

Butondan panele iletilen cevabın hızı milisaniyeler mertebesinde olmalıdır. Buton, cam kırılmadan test edilebilmelidir. Cam bir kere kırıldığında yetkili personel tarafından reset edilinceye kadar alarm hali muhafaza edilmelidir.

2.5 - ANALOG ADRESLENEBİLİR YANGIN DEDEKTÖRLERİ VE ADRESLİ BUTONUN GENEL TEKNİK ÖZELLİKLERİ :
 

Cihazın Tipi	0ptik	Isı	Buton	İzalatör
Ölçüleri	50x100 mm	50x100 mm	87x87x52	32x100 mm
Çalışma voltajı	17-28 VDC	17-28 VDC	17-28 VDC	17-28 VDC
Sükünet akımı	340 µA	250 µA	230 µA	100 µA/8mA
Normal surge akımı	600 µA	310 µA	270 µA	-
Rüzgar (Sürekli)	Etkilenmez	Etkilenmez	Etkilenmez	Etkilenmez
Çalışma sıcaklığı	-20:+60 °C	-20:+70 °C	-20:+70 °C	-20:+70 °C
Nem RH	0-%95	0-%95	Etkilenmez	Etkilenmez
Koruma sınıfı	IP43	IP53	IP53	IP43

2.6 – KANAL ÜNİTESİ :

Duman dedektörleri ile birlikte kullanılan bir ünitedir. Kanal ünitesi, havalandırma sistemi kanalındaki hava akımından etkilenmeden dedektörlerin dumanı algılamasını sağlar. 1m/s ile 25m/s hava akımında kullanılabilmelidir. Kanal ünitesi Dedektörün monte edildiği bölüm ve örnekleme problarından oluşmaktadır. Kanal ünitesi Dedektörün monte edilmesi için dedektör tabanına sahip olmalı ve ön kapağı dedektör led’inin görülebilmesi ve servis kolaylığı için şeffaf olmalıdır. Örnekleme probları 300 mm ile 1500 mm genişliğindeki kanallar ile kullanıma uygun olmalıdır.

2.7 – ANALOG ADRESLİ BEAM DEDEKTÖRÜ :

Çalışmak için harici güç kaynağına ihtiyaç duymayan ,loop hattına bağlanabilen loop’tan beslemeli , alıcı (RX), verici (TX) ve kontrol ünitesinden( CU) oluşan ışın tipi duman dedektörüdür. 15 metre genişliğinde 100 metre uzunluğunda bir alanı koruma kapasitesine sahip olmalıdır. Beam dedektörü ortam koşullarına göre ayarlanabilir 4 adet alarm seviyesine sahip olmalıdır.

3.0 – MİNİ KONTAK İZLEME MODÜLÜ :

Çalışabilmek için harici güç kaynağına ihtiyacı olmayan ,loop’dan beslemeli bir adresleme ünitesidir.
Akış sivici , sprinkler hattı üzerinde bulunan süpervize vanaları ve diğer sistemlere ait bilgileri izlemek için kullanılan ve Normal-Alarm-Açık Devre bilgilerini bilgi iletim hattı üzerinden bağlı bulunduğu panele ileten ünitedir. Modül üzerinde alarm durumunu gösteren bir LED bulunmalıdır. Modül paralel ihbar LED bağlantısına uygun olmalıdır. Koruyucu bir kutunun içersine yerleştirilen bu ünite tamamen elektronik yapıda olmalıdır.

4.0 - ADRESLENEBİLİR ÇIKIŞ ÜNİTESİ :

Çalışabilmek için harici güç kaynağına ihtiyacı olmayan, alarm durumunda yangın senaryosu gereği kumanda edilen sistemleri kontrol panelinden aldığı talimatla harekete geçiren bir ünitedir. Loop hattına bağlanabilir yapıda olmalıdır. Normalde açık ve normalde kapalı kontak çıkışlarına sahip olmalıdır. Çıkış fonksiyonu binada tespit edilecek yangın senaryosuna göre programlanabilir olmalıdır. Çıkış ünitesi üzerinde çıkışın aktif olduğunu gösteren LED bulunmalıdır. Koruyucu bir kutunun içersine yerleştirilen bu ünite tamamen elektronik yapıda olmalıdır.

5.0 - HAT İZOLATÖRÜ :

Hattaki voltaj düşümünün belli değerin altına inmesiyle otomatik olarak açan, aralarında bağlı bulunan dedektör gurubunda veya hattaki herhangi bir arızadan tüm bilgi iletim hattının etkilenmesini önleyen koruyucu bir ünitedir. Basit bir it-çevir hareketiyle bu cihaz bir dedektör altlığına kolaylıkla takılabilmelidir.

6.0 – ELEKTRONİK KORNA FLAŞÖR :

Elektronik yapıda, sesli ve ışıklı uyarı sağlayan ,harici kullanıma uygun , çalışma sıcaklığı –10oC : +55oC,
Kırmızı renkli , sert plastik gövdeli ve nominal çalışma voltajı 24 VDC olmalıdır.

7.0 - ELEKTRONİK KORNA :

Elektronik yapıda, 24 sesli, harici kullanımına uygun, çalışma sıcaklığı -40°:+80°C, kırmızı renkli, sert plastik gövdeli ve nominal çalışma voltajı 24 VDC olmalıdır.

8.0 - YANGIN ALARM KONTROL PANELİ :

Yangın alarm kontrol paneli, binadaki her bir yangın ihbar cihazından gelen bilginin gösterimini sağlamalıdır. Kontrol paneli, üzerindeki bir display ile yangının çıktığı bölgenin zon gösterimini yapmalıdır. Display, uygun yazılım şekliyle ihbar cihazının yerini, tipini, adres numarasını, olay saatini ve tarihini vermelidir.

8.1 - BİLGİ İLETİM HATTI (LOOP) KONFİGÜRASYONU :

Panel üzerindeki hat sayısı ile herbir hatta bağlı cihaz sayısı ekli resimler üzerinde belirtilmiştir. Kontrol paneli kapasitesi en az 1 hat, en çok 8 hat bağlanabilecek şekilde seçilmeli, herbir hatta 126 adede kadar adres cihazı bağlanabilmelidir.

Bilgi iletim hattı tüm binada iki tel olarak dolaşmalıdır. Yangın sistemi dışındaki cihazlar bilgilerin birbirine karışması ihtimalini ortadan kaldırmak üzere bilgi iletim hattına bağlanmamalıdır.
Herbir zon ayrımında kısa devre izolatörleri kullanılmalıdır. Herhangi bir zonda bir bilgi kaybı olması halinde bu durum kontrol paneli tarafından derhal seçilmeli ve arıza sinyali verilmelidir. Kullanılan izolatörler tamamen elektronik yapıda olmalı, röleli devre kullanılmamalıdır. Bir kısa devre hali izolatör üzerindeki bir diyod lambanın (LED) kesintili çalışması ile o bölgede izlenebilmelidir. Hattaki açık devre ihbar edilmeli ancak bu durum o hatta bağlı cihazların çalışmasını engellememelidir.

8.2 - ANALOG ADRESLENEBİLİR DEDEKTÖR DEVRELERİ :

Kontrol paneli, hızı saniyede en az 32 yangın ihbar cihazını tarayacak (polling) şekilde hattı kontrol etmelidir. Tarama, paneli cihaza dijital dilde “soru” sorması ve cihazın “cevap” vermesi şeklinde olmalı,
Cevap ; duman yoğunluğu, LED/giriş bilgisi, cihaz tipi ve adres teyidini içermelidir.

Kontrol paneli, bilgi iletim hattı (loop) üzerindeki herhangi bir yangın cihazına otomatik olarak kilitlenebilmelidir.

Kontrol paneli bilgi iletim hattına bağlı bulunana tüm cihazları izlemeli (scanning), herbir adresten oluşan bilgiyi değerlendirmelidir. Herhangi bir cihazdan dijital değeri 55’in üzerinde bir sinyal alındığında kontrol paneli, adresi birkaç kez tarayarak gelen bilginin doğruluk derecesini teyid etmelidir. Yangın koşulunun birkaç kez teyidinden sonra kontrol paneli, alarm çıkışını vermelidir. Normal şartlar altında teyid, iki saniye aralıklarla ve iki-üç tarama (polling) ile yapılmalıdır. Sistem fonksiyonları ile ilgili dijital değerler aşağıdaki gibi olmalıdır.
<10 Arıza (Fault)
10-45 Normal
45-55 Ön Alarm (Pre-alarm)
>55 Yangın (Fire)
Bina içindeki muhtemel yerleşim değişiklikleri halinde, yeni bir adres ilavesi veya iptali ve zon konfigürasyonlarının değiştirilmesi mümkün olmalıdır.
Sistem, dijital haberleşme tekniğini kullanmalıdır. Buna bağlı olarak bilgi iletim hattına bağlı her cihaz analog sinyali dijital sinyale çevirerek panelle haberleşmeyi sağlayacak düzene sahip olmalıdır. Bu işlem sistemin güvenirliğini artırdığı gibi daha karmaşık yapıda bir kontrol paneli imali gerekliliğini de ortadan kaldırmalıdır. Kontrol paneli içinde yer alan ve aşağıda belirtilen elemanlar panel tarafından izlenmeli ve arıza halinde genel arıza çıkışına sinyal iletebilmelidir.

a) Güç kaynağı/akü/şarj cihazı arızası
b) RAM/ROM/EPROM/EEPROM hafıza arızası
c) Mikroişlemci arızası
d) Cihaz (hardware) /Yazılım (software) konfigürasyonu arızası
e) Haberleşme arızası

8.3 - TEKRAR PANELİ :

Kontrol panelinin, gereği halinde, LCD display’li veya her zonu diyod lambalar (LED) ile gösteren tipte tekrar paneline RS 485 bağlantı çıkışları olmalıdır. Bir yangın alarm paneline 16 adet tekrar paneli bağlanabilmelidir.

8.4 - ÇIKIŞLAR :

Kontrol panelinin muhtelif kontrollar için röle çıkışları, alarm çıkışları ve uzağa sinyal iletim çıkışları olmalıdır. Kontrol paneli 8’li röle ve 8’li korna çıkış kartları bağlantısına uygun olmalıdır. 8’li röle çıkış kartı 8 adet programlanabilir no/nc kuru kontak çıkışı , 8’li korna kartı ise 8 adet programlanabilir süpervize korna hattı çıkışı sağlamalıdır. Çıkış kartları üzerindeki her bir çıkış bağımsız bir şekilde programlanabilmelidir. Çıkış kartları 1 çift kablo üzerinden panel ile haberleşmelidir. Bu şekilde panel’lin çıkış kapasitesi artırılabilmelidir. Çıkış kartlarının ayrıca 8 adet kontak izleme ( input ) kapasitesi olmalıdır. İzleme alarm veya bilgi olarak yapılabilmelidir..

8.5 - GÜÇ KAYNAĞI :

Kontrol paneli yüke uygun ve yeterli ampersaat’de şecilecek bakımsız tip akülerini şarj edebilecek bir güç kaynağına sahip olmalıdır. Kontrol paneli güç kaynağı UPS hattından beslenecektir. Bakımsız tip aküler , şebeke kesilmesi durumunda sistemi 12 saat sükünet akımında ve bu sürenin sonunda 30 dk alarm durumunda çalıştırabilecek kapasitede seçilmelidir.

8.6 - PRİNTER :

Kontrol paneli dahili veya harici printer bağlantısına uygun yapıda olmalıdır.

8.7 – NETWORK KARTI :

Yangın alarm panellerinin birbiriyle haberleşmesi için kullanılan,panel anakartı üzerinde bulunan soketli yuvasına monte edilen bir haberleşme kartıdır. Birden fazla yangın alarm paneli kullanılan projelerde sistem bütünlüğünü sağlamak , panellerin programlandığı gibi birbirlerini izlemesi ve kontrol edebilmesi için kullanılır. Yangın senaryosu çıkışları paneller arasında programlanabilmelidir. Network haberleşmesinin yapısı sahada programlamaya uygun olmalıdır.